Sijil Pengajian Agama Islam Terengganu

17.1. Definisi dan nama—nama Kitab
17.2. Definisi al-Qur’an
17.3. Ayat makiyyah dan madaniyyah
17.4. Al-Qur’ an sebesar-besar mu’jizat
17.5. Pengenalan kepada Kitab Taurah, Zabur, lnjil dan Suhuf

PERCAYAKAN KITAB

Adalah maksud dengan kitab di sini ialah hukum-hukum, ajaran-ajaran, nasihat-nasihat, kisah-kisah dan lain-lain yang mengandungi berbagai-bagai hikmah yang diturunkan oleh Allah Subhanahu wa Ta’la kepada rasul-rasulNya kemudian kitab-kitab itu ada yang kecil sebagai pekeli1ing-pekeliling jika satu dinamakan sahifah dan j ika banyak disebut suhuf. Setengah qaul ‘ulama’ mengatakan ada 100 suhuf manakala setengah yang lain mengatakan 1 10 suhuf iaitu:

1. 10 diturunkan kepada Saiyidina Adam ‘alaihissalam.
2. 50 diturunkan kepada Saiyidina Syis ‘alaihissalam.
3. 10 diturunkan kepada Saiyidina Ibrahim ‘alaihissalam.
4. 30 diturunkan kepada Saiyidina Idris ‘alaihissalam
5. .10 diturunkan kepada Saiyidina Musa ‘alaihissalam.

Di sisi qaul yang muktamad tiada diketahui berapa banyak bilangannya, andaikata wajib atas tiap-tiap mukallaf percayakan ada banyak suhuf yang diturunkan oleh Allah Subhanahu wa Ta’ala kepada nabi-nabi dan rasul-rasulnya dengan jalan ijmal (secara rangkum) termasuklah 110 yang disebutkan itu.

Adapun kitab yang besar kekal disebut kitab juga. Maka wajib atas tiap-tiap mukallaf mengetahui dan percayakan dengan tafsil (satu persatu) iaitu empat kitab:

• Taurat. Diturunkan kepada Saiyidina Musa ‘Alaihis salam dengan bahasa Qibtiy.
• Zabur. Diturunkan kepada Saiyidina Daud ‘Alaihis-salam dengan bahasa ‘Ibrani.
• Injil. Diturunkan kepada Saiyidina ‘Isa ‘alaihissalam dengan bahasa Siryani.
• Al-Qur’an. Diturunkan kepada Saiyidina Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam dengan bahasa ‘Arab.

1. Kitab Zabur sekalipun besar tetapi tiada mengandungi hukum-hukum hanya perkhabaran, cetera-cetera, do’a, zikir dan hikmah-hikmah jua, dari itu Nabi Daud tiada mempunyai syari’at, maka ia dan umatnya mengikut syari’at nabi Musa.

Segala kitab-kitab yang dahulu itu semuanya telah dimansukhkan dengan Qur’an.

Kitab-kitab itu kalam Allah yang tiada berhuruf dan bersuara diturunkan dari nauhun mahfuz kepada suatu tempat bernama Baitul ’Izzah, kemudian dari situ dibawa Jibra’il sedikit demi sedikit kepada nabi-nabi dan rasul-rasul menurut keadaan masa.

2. Taurat itu satu kitab Allah Ta’ala yang ia turunkan kepada Nabi Musa untuk menyatakan hukum-hukum syara’ dan i’tiqad yang shahih di dalamnya ada memberitakan seorang nabi akan zahir daripada keturunan Isma’il (iaitu; ialah Nabi Muhammad Shallalllahu ‘alaihi wasallam) dan dalamnya ada memberi isyarat bahawa nabi kita itu akan datang membawa syari’at baharu.

Bahawasanya Taurat yang ada sekarang ini telah di-pinda dan diubah-ubah setengah daripada tanda yang menunjukkan berubahnya di dalam kitab-kitab Taurat yang ada sekarang ini, tidak ada sebut syurga, neraka dan hari qiamat.

3. Bahawa Injil itu mengandungi segala hakikat-hakikat menyeru kepada mengEsakan Tuhan dan ia memansukhkan setengah hukum yang ada di dalam Taurat sekira-kira hal yang patut diubah. Dan didalamnya ada memberitakan seorang nabi yang akhir akan zahir.

Injil yang dibaca orang sekarang ini ada empat macam naskhah yang dikarang oleh empat orang, maka pengarang-pengarang itu tiada melihat akan
Nabi ‘Isa sama sekali. Nama-namanya, ialah:

1. Matta.
2. Marqas.
3. Luqa.
4. Yuhana.

Dan di antara empat karangan ini bersalahan-salahan pula di antara satu dengan lain.

4. Wajib kita beri’tiqad dan percaya bahawa sesungguh-nya Qur’an itu semulia-mulia kitab Allah Ta’ala yang diturunkan kepada Nabi Muhammad Shallallahu‘alaihi wasallam ialah kitab Allah Ta’ala yang akhir diturunkan dan ia memansukhkan segala kitab-kitab yang dahulu daripadanya. Dan Qur’ an itu kekal hingga hari qiamat tiada berubah-ubah dan bertukar-tukar dan ialah sebesar-besar alamat atau tanda atas kenabian nabi Muhammad kerana ia sebesar-besar mu’jizat bagi Nabi Muhammad dan ia seluas-luas kitab mengandungi ‘ilmu pengetahuan, scbanyak-banyak manfaat, setinggi-tinggi kemuliaan dan mengandungi di dalam-nya ajaran, tauladan-tauladan, hukum-hukum, tegah-tegah, perintah-perintah, wa’ad-wa’id (janji balas baik dan janji balas seksa) dan sebagainya.

QUR’AN SEBESAR-BESAR MU’JIZAT

Sungguhnya Qur’an itu sebesar-besar mu’jizat bagi nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam kerana mu’jizat yang lain-lain telah lenyap tetapi mu’jizat Qur’an kekal selama-lamanya, sesuai dengan ‘aqal dan fikiran pada tiap-tiap ketika dan masa bagaimana telah dipersaksikan dengan mata.

16.1. Bilangan Nabi-Nabi dan Rasul-Rasul
16.2. Wajib melebihkan pengetahuan pada Nabi kita
16.3. Sifat-sifat yang wajib, mustahil dan harus pada Para Rasul

Wajib atas tiap-tiap mukallaf percaya bahawa ada bagi Allah Ta’ala beberapa banyak nabi-nabi dan rasul-rasul yang ia jadikan mereka itu kerana membcri rahmat kepada ‘alam. Mulanya Nabi Adam dan kesudahannya ialah nabi kita Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam.

Maka jadi suatu kewajipan atas kita orang mukallaf mengetahui bilangan rasul-rasul itu dengan jalan ijmal (‘am) iaitu bahawa kita beri’tiqad dan percaya ada bagi Tuhan beberapa banyak nabi-nabi dan rasul yang tiada mengetahui bilangannya melainkan Allah Ta’ala jua. Tetapi fardhu ‘ain kita mengetahui dengan jalan tafsil (satu persatu) akan bilangan-bilangannya bagaimana yang telah ada ketentuan di dalam Qur’an, maka wajiblah kita beriman kepadanya satu persatu sebanyak 25 orang.

Adapun kehendak mengetahui seseorang dengan jalan tafsil (satu persatu) itu iaitu sekira-kira jika ditanya orang akan dia daripada tiap-tiap seorang daripada rasul yang 25 orang itu nescaya dapat dijawabnya dengan bahawasanya ia rasul (bukan mahu dihafaz nama-namanya itu).

Maka nama rasul yang 25 orang itu, iaitu:

1	Adam	2	Idris.	3	Nuh.
4	Hud	5	Shaleh	6	Ibrahim
7	Isma’il	8	Luth	9	Ishaq
10	Ya’qub	11	Yusuf	12	Ayyub
13	Syu’aib	14	Harun	15	Musa
16	Ilyasa’	17	Zulkifli	18	Daud.
19	Sulaiman	20	Ilyas	21	Yunus
22	Zakaria	23	Yahya	24	‘Isa.
25	Saiyidina Muhammad Shalawatullah wasalamuhu ‘alaihi wa’alaihim ajma’in.

 

A. BILANGAN NABI-NABI DAN RASUL-RASUL

Adalah bilangan nabi-nabi itu tiada diketahuikan banyaknya, inilah qaul yang terlebih utama daripada qaul yang menetapkan bilangan mereka itu kerana ditakuti barangkali termasuk orang yang bukan nabi atau terkeluar orang yang betul nabi, tetapi pada setengah riwayat ada yang menyebutkan sehingga 124,000 orang nabi, dan yang jadi rasul daripadanya sebanyak 313 orang dan yang wajib diketahui satu-persatu sebanyak 25 orang bagaimana namanya yang tersebut di atas ini dan berpangkat Ulul ‘Azmi daripadanya ialah 5 orang, iaitu:

1. NabiNuh.
2. Nabi Ibrahim.
3. NabiMusa.
4. Nabi ‘Isa. ‘
5. Nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam.

Dan yang mempunyai syari’at sebanyak 6 orang, iaitu:

1. Nabi Adam.
2. Nabi Nuh.
3. Nabi lbrahim.
4. Nabi Musa.
5. Nabi ‘Isa.
6. Nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam.

Dan yang terima kitab yang wajib diketahui dengan tafsil 4 orang, iaitu:

1. Nabi Daud.
2. Nabi Musa.
3. Nabi ‘Isa.
4. Nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam.

Sanya telah bersetuju segala umat atas mengatakan anbiya’ itu setengah dengan setengahnya ada yang lebih dari yang lain, maka pada tentang kelebihan itu tidak dapat kita tentukan tetapi rasul-rasul yang berpangkat Ulul ‘Azmi itu terlebih (afdhal) daripada rasul-rasul yang tiada berpangkat Ulul ‘Azmi. Ulul ‘Azmi itu maknanya yang mempunyai cita-cita yang kuat dan tahan menanggung sabar.

Maka yang paling afdhal daripada sekalian anbiya’- anbiya’ dan rasul-rasul, ialah:

Nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam kerana syari’atnya kekal sehingga hari qiamat. Syari’atnya itu memansukhkan syari’at rasul-rasul yang telah lalu, sekalian umat jadi umatnya. Ia memberi syafa’at kctika “Fashlu Al-Qadha’ (memberi keputusan bicara) pada hari qiamat, dan banyak masyaqqah yang didatangkan orang kafir ke atasnya bagaimana yang berlaku di dalam tarikh kehidupannya pada menyeru manusia kepada Allah Ta’ala.

Yang kedua afdhal, ialah Nabi Ibrahim, kerana ia sabar atas perintah Tuhan menyembelih anaknya nabi Isma’il dan kerana sabar ia dilontar oleh kaumnya ke dalam api di dalam masa perintahan raja Namrud.

Yang ketiga afdhal, ialah Nabi Musa, kerana sabar atas kezaliman Fir’aun kepadanya daripada masa kecilnya ia telah dimasukkan ke dalam tempat bakar roti (  ) yang sedang api menyala tetapi terselamat daripada terbakar.

Yang keempat afdhal, ialah Nabi ‘Isa, kerana banyak sabarnya yang disakiti oleh Yahudi sehingga ia hendak dibunuh, tetapi telah diangkatkan Allah Ta’ala ke langit. Hanya yang dibunuh, mcreka yang serupa dengan Nabi ‘Isa bukanlah Nabi ‘Isa yang dibunuhnya.

Yang kelima afdhal, ialah Nabi Nuh, kerana sabarnya akan apa-apa yang disakiti oleh kaumnya sehingga seribu tahun ia menyeru kaumnya tidak beriman melainkan sedikit jua.

B. WAJIB MELEBIHKAN PENGETAHUAN PADA NABI KITA

Wajib atas tiap-tiap mukallaf melebihkan pengetahuan pada nabi kita, iaitu tentang bangsanya, bondanya, ayahandanya, warna tubuhnya, hal kenabiannya, kerasulannya, tempat diputerakan dia, hal syari’at dan kerasulannya, tempat dia, hal syari’at dan perjalanannya.

Bangsanya ialah ‘Arab sejati lagi Quraisy yang mulia bahkan menjadi penghulu bagi kaumnya.

Keturunannya, ialah; Saiyidina Muhammad bin ‘Abdullah bin ‘Abdul Mutthalib bin Hasyim bin ‘Abdu Manaf bin Qusai bin Hakim (yang bergelar Qilab) bin Murrah bin Ka’ab bin Lu’ai bin Ghalib bin Fihrin bin Malik bin Nadhar bin Kinanah bin Khuzaimah bin Mudrikah bin Ilyas bin Mudhar bin Nizar bin Ma’ad bin‘Adnan, sehingga inilah sahaja yang wajib diketahui.

Maka berhubunglah keturunan ‘Adnan ini dengan Nabi Isma’il anak Nabi Allah Ibrahim adalah sekalian datuk-nenek junjungan kita jadi raja Hijaz dari semenjak 122 tahun dahulu daripada milad (kelahiran) Al-Masih sehingga tahun 538, milad (kelahiran) Al-Masih.

Adapun mengetahui keturunan lebih atas daripada ‘Adnan telah enggan daripadanya oleh syara’ bagaimana nas-nas yang di dalam hadith, maka keturunan yang dapat di dalam setengah nasab-nasab sehingga kepada Adam tidak dii’timadkan (tidak dapat keterangan yang boleh dipegang atasnya).

Adalah keturunan pihak bondanya ialah Aminah binti ‘Abdul Wahhab bin ‘Abdu Manaf bin Zuhrah bin Hakim yang bergelar Qilab itu bagaimana keturunan pihak ayahandanya. Adapun ‘Abdu Manaf ini bukan ‘Abdu Manaf yang pada keturunan ayahandanya.

Maka jadilah bersatu keturunan pihak ayahandanya dan bondanya pada datuk yang bernama Hakim yang bergelar Qilab itu.

Diputerakan junjungan kita Shallalllahu ‘alaihi wasallaam itu pada subuh hari Isnin 12 haribulan Rabi’ul Awal bersamaan 20 April tahun 571 Masehi. Keadaannya yatim lagi fakir, maka dipeliharakan dia oleh Allah Ta’ala dan dikayakan serta dijaga oleh Allah Ta’ala akan perjalanannya dan santun-sopannya sehingga jadilah ia seorang muda yang berperangai baik dan mempunyai kelebihan dan sifat yang sempurna mum ’ah dan mulia lagi pemurah, berani dengan sebaik-baik tingkah-laku serta benar dan amanah dan tiada padanya kejahatan dan kelakuan yang cacat sehingga sahlah bahawa diperhadapkan kepadanya dengan firman Tuhan:

Bahawa engkau itu (Ya Muhammad) ssungguhnya berperangai dengan perangai yang mulia. (Surah Al-Qalam: Ayat 4)

Adapun tempat diputerakan dia di dalam negeri Mekah Al-Mukarramah dan di Mekah juga dijadikan dia rasul tatkala umurnya 40 tahun dan duduk ia di Mekah selama 13 tahun, berpindah ke Madinah Al-Munawwarah dan di Madinah tempat maqamnya. Ia di Madinah selama 10 tahun jumlah umurnya sehingga wafat 63 tahun.

Hal kenabiannya dan kerasulannya ialah kesudahan sekalian nabi-nabi dan rasul-rasul dan keadaan syari’atnya itu memansukhkan syari’at-syari’at rasul-rasul yang dahulu serta kekal syari’atnya sehingga hari qiamat.

Adapun perjalanannya terlalu banyak tetapi perjalanan yang wajib diketahui serta beriman ialah perjalanan isra‘ dan Mi’raj yang dijalankan Nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam pada malam Isnin, 27 Rejab setahun sebelum hijrah daripada Mekah ke Baitul Maqdis dan daripadanya dinaikkan pula kepada Segala tingkat langit yang tujuh sehingga kepada Sadralul Muntaha dan munajat Tuhan di sana diterima fardhu sembahyang bagaimana yang wajib atas tiap-tiap mukallaf mengerjakannya setiap-tiap waktu.

Puteranya tiga orang, iaitu:

1. Qasim.
2. Abdullah yang bergelar Thaiyib dan At-Thahir.
3. Ibrahim.

Dan puterinya empat orang, iaitu:

1. Zainab.
2. Ruqaiyah.
3. Fathimah.
4. Ummi Kalthum.

Maka puterinya yang bernama Fathimah Az-Zahra’ itu ialah isteri kepada Saiyidina ‘Ali bin Abu Thalib yang berpangkat sepupu kepada Nabi Muhammad. Maka jadilah Saiyidatina Fathimah itu isteri kepada Saiyidina ‘Ali lagi anak saudara sepupu waris, maka daripada Saiyidatina Fathimah inilah berketurunan anak-anak cucu sentiasa bertambah-tambah banyak sehingga sekarang ini.

Maka sekalian putera dan puterinya yang tersebut daripada isterinya yang bernama Saiyidatina Khadijah melainkan Saiyidina Ibrahim, maka ia daripada Mariah Al-Qibtiyyah yang dihadiah oleh raja Mesir (Muqauqis).

Masa Rasulullah Shallallahu ‘alaihi wasalllam itu wafat, ia ada meninggalkan isteri sebanyak 9 orang, iaitu:

1. ‘A’isyah.
2. Safiyyah.
3. Saudah.
4. Hafsah.
5. Maimunah.
6. Ramlah.
7. Hindun.
8. Zainab.
9. Juwairiyyah Radhiyallahu ‘anhunna.

SIFAT-SIFAT YANG WAJIB PADA HAK RASUL-RASUL

Wajib atas tiap-tiap mukallaf mcngetahui sifat-sifat yang wajib bagi rasul-rasul yang mustahil atasnya dan yang
harus padanya, maka sifat yang wajib bahagiannya empat, iaitu:

1. Siddiq.
2. Amanah.
3. Tabligh.
4. Fathanah.

Dan empat sifat yang mustahil lawan sifat yang wajib itu, iaitu:

1. Dusta.
2. Khianat.
3. Menyembunyikan.
4. Bodoh. .

Dan satu sifat yang harus, iaitu bcrperangai seperti perangai manusia yang tiada menjatuhkan pangkatnya bagaimana sudah lepas dinyatakan dahulu.

1. SIDDIQ

Adalah siddiq itu ertinya benar iaitu betul apa-apa yang dikhabarkan rasul dan bersetuju dengan hak pada tiap-tiap yang disampaikannya daripada Allah Ta’ala sama ada pada perkataan atau perbuatan.

Lawannya: Dusta. Iaitu tiada muafakat dan tiada berbetulan dengan hukum dan perintah-perintah yang ada pada Allah Ta’ala, iaitu mustahil.

Dalil menthabitkan rasul itu bersifat siddiq, iaitu jikalau rasul-rasul itu dusta nescaya jadilah apa yang dikhabarkan daripada Tuhan itu dusta kerana Allah Ta’ala telah menthabitkan kebenaran rasul-rasul itu dengan mu’jizat. Yang dikurniakan kepada rasul-rasul yang demikian itu samalah seolah-olah Tuhan berfirman:

Benarlah hambaku pada tiap-tiap yang disampaikannya daripada aku.

Maka dusta Tuhan itu mustahil. Dari itu dusta rasul-rasul itupun mustahil juga yang demikian thabitlah rasul itu benar.

Maka yang dikehendaki clengan firman Allah Ta’ala yang di atas itu ialah mu’jizat yang menepati seolah-olah macam Tuhan ada berfirman:

Bukan berfirman betul-betul kcrana lidak ada di dalam Qur’an Tuhan berfirman begitu, hanya yang dapat ialah
mu’ jizat sahaja yang menepati ia akan firman:

Hasilnya “  ” itu bukan firman Tuhan dan dinanaakan mu’jizat itu ialah “   ” bukan

Dalil naqli pada siddiq itu ialah firman Tuhan:

Ertinya: Adalah oramg-orang yang mendustakan Qur’an dan mendusta apa-apa perkara yang telah kita utuskan kepada rasul-rasul kita, ingatlah mereka itu akan mengetahui pada hari qiamat manakala belenggu-belenggu dan rantai-rantai diletakkan pada batang lehemya, kemudian mereka itu dijurus ke dalam neraka dan dijadikan umpan api di dalam neraka itu. (Surah Al-Mu’min: Ayat 70-72)

Ketahui olehmu bahawasanya jika sekiranya ada berlaku daripada rasul-rasul itu keadaan yang dipandang pada zahirnya kurang baik atau menyalahi utama seperti terlalai, maka iaitu semata-mata tasyri’ (kerana mengajar manusia). Adapun sahwun (terlalai) itu harus pada rasul-rasul tetapi nisyan (lupa) mustahil pada mereka itu kerana yang dikatakan sahwun itu hilang rupa sesuatu dari perasaan, padahal rupa itu masih kekal di dalam ingatan.

Adapun nisyan itu hilang rupa ingatan dari perasaan, maka hendak mendapatkan balik peringatan itu berkehendak kepada sebab yang baharu harus orang boleh i’tiradh macam mana bolch berlaku terlalai pada rasul-rasul? Jawabnya berlaku itu kerana hendak mengajar manusia perjalanan syara’ dan lagi kerana kuat hatinya terhadap kepada Tuhan hingga menjadikan ia terlalai pada barang yang lain.

2. AL-AMANAH

Adalah makna Al-Amanah itu kepercayaan, maka hakikatnya terpelihara rasul-rasul pada zahir dan pada batin daripada melakukan pekerjaan yang haram, yang makruh, dan yang menyalahi utama daripada permulaan kejadiannya sehingga ia wafat.

Lawannya: Khianat. Iaitu tidak terpelihara rasul-rasul itu pada zahir dan batin daripada melakukan pekerjaan
yang ditegah sama ada tegah haram atau makruh atau khilaful aula, iaitu mustahil.

Dalil ‘aqlinya jika rasul-rasul itu tiada amanah nescaya jadilah rasul-rasul itu khianat pada perjalanan syara’ Allah Ta’ala dengan mengerjakan yang haram-haram, yang makruh-makruh dan yang menyalahi utama tatkala itu jadilah bertukar yang haram-haram, yang makruh-makruh dan yang menyalahi utama kepada ta’at pada hak rasul-rasul tetapi bertukar itu batil. Yang demikian tetap batil khianat, maka tetaplah lawannya iaitu amanah kerana Tuhan telah memerintah kita sekalian mengikut rasul-rasul pada segala perbuatan dan perkataan mercka itu, pada hal Tuhan tiada menyuruh memperbuat yang haram-haram, yang makruh-makruh dan yang menyalahi utama.

Bagaimana firmanNya:

Ertinya: ….  kata olehmu, ya Muhammad bahawasanya Allah Ta’ala tidak menyuruh dengan pekerjaan yang jahat  (Surah Al-A’raf: Ayat: 28)

Dalil naqlinya iaitu:

Ertinya: Bahawa aku ini jadi utusan dan penasihat yang kepercayaan kepada kamu sekalian. (Surah Asy-
Syu‘ara’: Ayat 107)

3. AT-TABLIGH

Adalah makna At-Tablzgh itu menyampaikan apa-apa yang dititahkan Allah Ta’ala kepada sekalian makhluk. Maka hakikatnya mengajar rasul-rasul itu akan sekalian manusia syari’at Allah Ta’ala kerana menunjukkan mereka-mereka kepada kcbahagiaan dalam dunia dan akhirat.

Lawannya: Kitman (menyembunyikan), iaitu mustahil.

Dalil ‘aqlinya, iaitu jika ia tiada menyampaikan nescya lazim ia menyembunyikan yang demikian, lazim pula kita disuruh dengan mengikut menyembunyikan kerana kita wajib mengikut perkataan dan perbuatan rasul-rasul, maka menyembunyikan itu haram lagi diamanah Allah Ta’ala, maka Tuhan tiada menyuruh dengan mengerjakan yang haram dan yang makruh, yang demikian tetaplah rasul- rasul itu bersifat tabligh.

Dan lagi jika rasul-rasul itu menyembunyikan, nescaya lazim satu cacat yang besar, oleh sebab tiap-flap orang yang kurang pengetahuan di dalam syari’at dengan sebab tidak disampaikan itu, nescaya ada baginya peluang untuk berdalih di akhirat kelak. Maka ini telah ditetapkan Tuhan dengan firmanNya:

Ertinya: Sekalian rasul-rasul ini kita utuskan kepada manusia hal keadaannya mengalu-alu dengan kisah syurga kepada mereka yang percaya, dan menakut-nakutkan dengam kisah neraka kepada mereka yang tiada percaya ialah supaya tidak ada lagi bagi manusia itu kemudian dar¢ada telah kita utuskan rasul-rasul suatu dalih kepada Allah Ta’ala (mengatakan Ya Tuhanku, mengapalah sebab Tuhan/eu lebih dahulu tidak utuskan kepada kami ini rasul-rasul mengajar akan kami supaya boleh dapat tahu?) (Surah An-Nisa’: Ayat 165)

Dalil naqlinya iaitu firman Tuhan:

Ertinya: Wahai Rasul, wajiblah engkau sampaikan kepada manusia segala perkara yang diturunkan leepada engkau daripada Tuhan engkau, dengan tidak memilih orang, sama ada mereka suka atau benci. Dan jika engkau tidak berbuat demikian itu, jadilah keadaan engkau itu tidak menyampaikan suatu daripada suruhanN ya dan adalah Tuhan itu memelihara engkau daripada mereka yang kafir  (Surah Al-Ma’idah: Ayat 67)

4. AL-FATHANAH

Adalah Al~Fathanah ini ertinya cerdik bijaksana, maka hakikatnya iaitu kesempurnaan cerdik-pandai bijaksana bagi melawan musuhnya di dalam segala hujah yang hendak melawan dia dan berkuasa membatalkan segala dakwaan yang tiada betul.

Lawannya: Bodoh. Iaitu tiada boleh menolak hujah yang didatangkan musuhnya dan tiada boleh membatalkan dakwaan yang tiada betul, iaitu mustahil.

Dalil ‘aqli atas wajib rasul-rasul itu bersifat fathanah, iaitu jika ia tiada cerdik dan bijaksana, nescaya tiadalah boleh ia mendirikan hujah untuk melawan orang yang ingkarkan seruannya. Yang demikian itu menyalahi dengan pangkat RasulNya, iaitu mustahil, maka tetaplah rasul-rasul itu bersifat fathanah.

Dalil naqlinya iaitu:

Ertinya:  .. hendaklah engkau berbalah dengan mereka itu dengan perbalahan yang lebih baik  (Surah An-Nahl: Ayat 125)

D. DALIL ATAS HARUS RASUL-RASUL BERSIFAT MANUSIA

Adalah dalil atas harus rasul-rasul itu bersifat atau berperangai manusia ialah tiada mustahil mereka itu berperangai dengan perangai manusia kerana telah dilihat oleh orang-orang yang semasa dengannya bahawa mereka itu berperangai seperti mereka itu seperti makan , minum,
berumahtangga, beranak, beristeri dan sebagainya, bagaimana sudah dinyatakan dahulu. Dan bagi mereka yang kemudian daripada wafat rasul-rasul ialah perkhabaran yang mutawatir (perkhabaran daripada orang ramai yang mustahil dustanya).

Dan lagi tiada wajib pula mereka berperangai dengan perangai manusia itu kerana jika wajib nescaya apa-apa perangai sama ada baik atau jahat ada pada rasul, yang demikian itu mustahil.

Sebaliknya apabila dikata rasul-rasul bersifat manusia, maka mustahillah mereka itu bersifat dengan sifat Tuhan seperti i’tiqad orang-orang Kristian atau bcrsifat dengan sifat malaikat pada zahir dan batin. Demikian jua mustahil bersifat dengan perangai yang membawa kepada mengurangkan pangkatnya yang mulia dan yang tinggi itu.

lnilah dalil ‘aqli (apabila sifat atau perangai manusia itu tiada mustahil, tiada wajib pada ‘aqal, nescaya thabitlah harusnya pada ‘aqal.)
Adapun dalil naqlinya pula iaitu firman Tuhan:

Ertinya: Katakan (wahai Muhammad kepada kaum engkau) bahawa sunggukmya aku ini manusia sama macam kamu malahan aku menerima dan mendapat wahyu  (Surah Al-Kahfi: Ayat 110)

15.1. Perbezaan Mu’jizat dan lrhas dengan Sihir
15.2. Perbezaan Mu’jizat dengan Karamah, Maunah dan lstidraj .

A. PERBEZAAN MU’JIZAT DENGAN SIHIR

Yang dikatakan sihir itu suatu perkara yang mencarik ‘adat yang boleh didatangkan oleh orang lain seumpamanya, kerana ia terjadi daripada beberapa sebab. Barangsiapa mengetahui sebab-sebabnya itu, maka perkara itu boleh berlaku padanya dan sihir itu berlaku di atas orang yang fasik yang bertujuan tipu daya atau kerana mendustakan rasul-rasul seperti barang yang berlaku bagi Musailamah Al-Kazzab pada satu masa ia berludah ke dalam satu perigi dengan tujuan supaya banyak airnya, maka tiba-tiba jadi kering airnya. Maka sihir ini pada hakikatnya tiada mencarikkan ‘adat hanya dihairankan berlaku pada mercka yang tiada mngetahui sebabnya sahaja.

Bersalahan mu’jizat, maka ia mencarikkan ‘adat pada hakikat, maka tidak boleh orang lain mendatangkan seumpamanya sekali-kali dan berlaku mu’jizat itu pada mereka yang mengaku jadi pesuruh Tuhan dan terbit ia daripada jiwa yang bersih dan zahir kebaikan dan pertunjukkannya.

B. PERBEZAAN MU’JIZAT DENGAN KARAMAH

Yang dikatakan karamah itu suatu perkara yang mencarikkan ‘adat yang terbit dan berlaku daripada wali-wali, maka karamah itu tiada dipersertakan dengan mengaku nabi atau rasul.

Bersalahan mu’jizat iaitu perkara yang menyalahi ‘adat yang berlaku daripada mereka yang mendakwa dirinya rasul.

14.1. Perutusan Para Nabi dan Rasul
14.2. Pengenalan Nabi
14.3. Pengenalan Rasul
14.4. Nabi dan Rasul kurniaan Alla
14.5. Hikmah diutuskan Rasul
14.6. Pimpinan dengan Syari’at
14.7. Tugas-tugas Nabi dan Rasul
14.8. Nabi dan Rasul bersifat manusia
14.9. Kelebihan Para Rasul
14.10. Perbezaan Rasul-Rasul dengan manusia

A. KEBANGKITAN RASUL-RASUL ALLAH

Wajib atas tiap-tiap mukallaf percayakan rasul-rasul serta mengetahui sifat-sifatnya dan perkara-perkara yang berkenaan dengannya daripada namanya, keturunannya, bangsanya, tempat daftar akan dia dan sebagainya.

B. PENGENALAN NABI

Adalah lafaz nabi itu asalnya bahasa ‘Arab diterbitkan daripada lafaz “  ” (nubuwwah), maknanya yang tinggi kerana tinggi martabatnya daripada orang lain atau diambil daripada lafaz “  ” (naba) maknanya jalan kerana bahawasanya ia jalan kepada Allah, tetapi makna nabi pada syara’ iaitu seorang manusia yang lelaki lagi merdeka yang disampaikan (yang diwahyukan) hukum- hukum kepadanya supaya ia ber‘amal menurut hukum-hukum itu dengan tiada diperintahkan ia menyampaikan kepada manusia.

C. PENGENALAN RASUL

Adalah lafaz rasulullah itu asalnya bahasa ‘Arab maknanya utusan, suruhan. Dan maknanya pada syara’, iaitu manusia yang dipilih Allah Ta’ala daripada lelaki yang merdeka lagi yang sehabis-habis sempurna kejadiannya dan bersih pihak keturunannya yang di-sampaikan hukum syara’ kepadanya serta disuruh ia menyampaikan kepada manusia dan jin.

Yang demikian nyatalah perbezaan di antara nabi dengan rasul itu, iaitu tiap-tiap rasul itu nabi, maka tidak tiap-tiap nabi itu rasul, maka nabi itu ‘am dan rasul itu khas

D. NABI DAN RASUL KURNLAAN ALLAH

Adalah jadi nabi dan rasul itu bukanlah dengan jalan diusahakan dengan berbagai-bagai kebajikan dan menjauhkan kejahatan serta berkhalwat pada satu-satu tempat sebagaimana kepcrcayaan ahli falsafah mengatakan:

Pangkat nabi dan rasul dapat dengan diusahakan bersungguh-sungguh membuat kebajikan serta berkhalwat bahkan sebenarnya i’tiqad ahli As-Sunnah wal-Jama’ah wajib atas mukallaf percaya bahawasanya jadi nabi dan rasul itu tidak dapat dengan diusahakan sekali-kali tetapi ia kurniaan daripada Allah Ta’ala bagi sesiapa yang dikehendakinya.

Tidak ada nabi dan rasul-rasul kemudian daripada Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam ialah kesudahan nabi-nabi dan rasul-rasul bagaimana firman Tuhan:

Ertinya: Bahawa Muhammad itu ha/can bapa seorang daripada lelakikamu akan tetapi iapesarah Allah Ta ’ala dan penghabisan nabi-nabi dan adalah Allah Ta’ala amat mengetahai akan tiap-tiap sesaatu. (Surah Al-Ahzab: Ayat 40)

Yang demikian nyatalah bahawasanya Nabi Muhammad Shallallahu ‘alaihi wasallam itu ialah kesudahan nabi-nabi dan rasul-rasul dan seruan baginda itu ‘am kepada sekalian umat-umat manusia danjin.

E. HIKMAH DIJADIKAN RASUL

Adalah hikmah dijadikan rasul pada tiap-tiap umat manusia di dalam dunia ini ialah semata-mata kerana menunjuk, mengajar dan memimpin manusia kepada jalan kebahagiaan dunia dan akhirat kerana nafsu manusia itu sentiasa berperangai, tamak pada hendak meluluskan segala keinginannya, kemarahannya dengan tidak hendak menjauhkan mudharat yang kembali kepada dirinya atau orang lain dan lagi di dalam keadaan kejadian yang seperti itu, maka tidak boleh didapafi manusia yang menunnjukkan segala maslahat yang baik bagi dirinya dan bagi diri orang lain dengan tidak ada orang menunjukkan, mengajar dan memimpinkan, maka dengan sebab itulah didatangkan rasul menjadi rahmat bagi sekalian ‘alam.

F. PIMPINAN DENGAN SYARI’AT

Manakala telah diketahui hikmah itu, maka Tuhan menjalankan undang-undang dan memperlakukan amar (suruh) dan nahyu (tcgah) atas sekalian manusia itu dengan kaedah memimpin dan mengajar bukanlah dengan jalan dipaksa dan scbagainya. Keterangan yang menunjukkan demikian itu sebagaimana di bawah ini:

1. Ditilik pada tabiat kejadian manusia sebelum bangkit rasul iaitu bertuhankan hawa nafsu yang mendatangkan huru-hara sebagaimana yang telah berlaku pada masa jahiliyyah.
2. Keadaan manusia di dalam huru-hara itu sangat berhajat kepada pimpinan dan pengajaran.
3. Rasul itu dijadikan daripada jenis anak Adam yang cukup sempurna kejadiannya.
4. Ditilik pada diri manusia yang menerima perintah daripada Tuhan itu ada mempunyai ‘aqal-‘aqal, pancaindera yang boleh terima segala ajaran.
5. Ditilik pada syari’at yang diajarkan itu tidak turun sekaligus, bahkan turun sedikit demi sedikit mengikut
   keadaan manusia dan masa.
6. Dipandang tentang ber‘amal pula’iait11 syari’at yang diajarkan nabi kepada manusia itu sesuai dengan keadaan manusia dan sebarang masa.
7. Ditilik masa dikuasakan manusia menjalankan hukum syara’ itu ialah apakala ia telah baligh lagi ber‘aqal.

G. KERJA-KERJA RASUL

Adalah pekerjaan rasul-rasul itu banyak, maka sebahagian daripadanya iaitu:

1. Menyatakan kepada manusia segala ahwal akhirat daripada perkara-perkara yang tak dapat tiada bagi mereka-mereka mengetahuinya serta percaya dengan kenyataan yang diibaratkan olch rasu-rasul itu dengan sekadar yang terkuasa dan terupaya oleh ‘aqal manusia
2. Menunjukkan ‘aqal manusia pada mengenal Allah Ta’ala daripada mengetahui sifat-sifat yang wajib, mustahil, yang harus dengan menyatakan perhinggaan yang wajib dituntuti sekira-kira dengan pengetahuan itu dapat memelihara kepercayaan kepada perkara yang didatangkan Allah Ta’ala.
3. Mengingatkan dan mengajar manusia untuk memelihara kebesaran Tuhan dengan memperlakukan segala ibadat-ibadat yang difardhukan.
4. Menunjuk dan mengajar manusia akan segala hal yang bergantung dengan kehidupan mereka itu di dalam
   pekerjaan (mu’amalat) menurut aturan-aturan yang ditentukan untuk keselamatan ‘am.
5. Memutuskan perselisihan ‘aqal manusia yang diruntun oleh syahwat dan perasaan mementingkan maslahat
   diri yang demikian itu membawa kepada kebinasaan, maka hal-hal ini semuanya telah diselesaikan oleh rasul-rasul dengan dasar yang memelihara maslahat ‘am.

H. RASUL-RASUL BERSIFAT MANUSIA

Sudah lepas dinyatakan rasul itu manusia, maka haruslah mereka itu bersifat atau berperangai dengan perangai manusia, seperti; makan, minum, sakit, pening, beranak, beristeri dan lain-lain sifat yang tiada mencederakan
martabat mereka itu.

Adapun perangai yang keji atau penyakit yang keji, seperti; sopak, kusta, gila dan penyakit yang geli, maka mustahillah atas mereka itu faedahnya:

1. Membesarkan dan menambahkan pahala dan kebajikan baginya sehingga ia melebihi tinggi pangkat
   daripada pangkat malaikat.
2. Memudah dan menyenangkan manusia menerima syari’at kerana keadaan rasul suatu jenis sama-sama manusia itu menjadikan manusia segera cenderung pada mengambil kebajikan daripadanya.
3. Menunjukkan kepada manusia bagaimana kesabaran yang patut dilakukan oleh manusia di dunia ini umpama kena sakit kepada rasul-rasul itu ialah menzahirkan ketetapan dan kesabaran pada ta’atkan Allah Ta’ala supaya diikut oleh manusia tatkala datang bala’.

I. KEKUATAN PADA RASUL-RASUL

Allah Ta’ala menguatkan pesuruhnya pada zahirnya dengan kekuatan yang terbangsa kepada manusia, iaitu berperangai seperti perangai manusia yang tiada men- jatuhkan pangkamya dan pada batinnya dengan kekuatan yang terbangsa kepada malaikat iaitu tidak sekali-kali memperbuat derhaka kepada Allah Ta’ala. Yang demikian berhadap rasul-rasul itu kepada Tuhan dengan sifat malaikat dan berhadap ia kepada manusia dengan sifat kemanusiaan.

J. PERBEZAAN RASUL-RASUL DENGAN MANUSIA

Adalah rasul-rasul ‘alaihimusshalatu wassalam itu dibezakan Allah Ta’ala daripada manusia dengan perbezaan yang menunjukkan atas sebenar-benarnya rasul-rasul itu pesuruh Allah Ta’ala, iaitu dengan beberapa mu’jizat, ertinya perkara-perkara yang lemah ‘aqal manusia memikirkan kejadiannya daripada perkara yang menyalahi ‘adat. Dijadikan Allah Ta’ala berlaku atas tangan rasul-rasulNya seperti boleh menghidupkan orang yang telah mati, menghilangkan sakit kedil, mencelikkan orang yang buta dan boleh mengeluarkan air di antara celah-celah anak jari, tongkatnya mengucap tasbih, demikian juga batu dan kayu mengucap salam kepadanya dan sebagainya.

13.1. Huraian sifat-sifat lftiqar llaihi

laitu; wahdaniyyah , qudrat, iradat, ‘ilmu, hayat, kaunuhu qadiran, kaunuhu mufidan dan kaunuhu haiyan.

Kerana jika tidak bersifat dengan sembilan sifat yang tersebut nescaya tidak berkehendak tiap-tiap yang lain kepada Allah Ta’ala kerana lazim pada ketika itu tidak ada sesuatu pun daripada yang baharu oleh sebab Tuhan lemah.

DUA SIFAT LAGI MASUK DALAM IFTIQAR ILAIH

Selain daripada sembilan sifat yang tersebut, ada lagi dua sifat termasuk dalam iftiqar ilaih iaitu:

1. Baharu sekalian ‘alam.
   Lawannya: Qadim ‘alam. Iaitu mustahil kerana jika ia qadim nescaya tidak berkehendak yang lain kepada Allah Subhanahu wa Ta’ala.
2. Tiada memberi bekas scsuatu daripada ka‘inat dengan tabi’atnya (dzatNya).
   Lawannya: Memberi bekas dengan tabi’atnya. Iaitu mustahil kerana jika sesuatu memberi bekas dengan tabiatnya nescaya tidak berkehendak yang lain kepada Allah Ta’ala kerana lazim pada ketika itu terkaya sesuatu itu daripada Allah Ta’ala. Maka nyatalah yang masuk pada iftiqar ilaih 11 sifat, lawannya ll sifat, berjumlah 22 sifat apabila dicampurkan dengan yang masuk pada istighna’ serta lawannya 28 jadilah jumlahnya 50 ‘Aqa’id Al-Iman yang masuk pada kalimah La Ilaha Illallah.

Sesungguhnya di dalam perkara i’t1’qad memberi bekas itu ada berbagai-bagai fahaman dan i’tiqad, maka di sini dinyatakan empat i’tiqad dan kepercayaan:

1. Beri’tiqad ka‘inat memberi bekas dengan tabi’at (dzat-Nya), seperti beri’tiqadkan pisau boleh memutuskan dan api sendiri boleh menghanguskan, maka i’tiqad ini ijma’ ‘ulama’ menghukumkan kafir.
2. Beri’tiqad ka‘inat memberi bekas dengan kekuatan yang dijadikan Allah Ta’ala kepadanya seperti puak mu’tazilah beri’tiqad hamba yang menjadikan perbuatan dengan qudrat yang dijadikan Tuhan baginya hukumnya fasik lagi bid’ah.
3. Beri’tiqad sesuatu tiada memberi bekas dengan tabiat dan tiada memberi bekas dengan kekuatan, maka yang
   memberi bekas ialah Tuhan, tetapi di’itiqadkannya berlazim-laziman antara sebab yang bcr‘adat dan antara yang disebabkannya pada ‘aqal serta tiada boleh bersalahan sekali-kali seperti mengi’tiqadkan apabila makan mesti kenyang, hukumnya tidak kufur tetapi jahil hukum ‘adat dan mudharatnya terkadang-kadang membawa kepada kufur tatkala melazat i’tiqadnya pada mengingkarkan tiap-tiap yang menyalahi ‘adat seperti mu’jizat bagi rasul-rasul dan bangkit segala jasad pada hari qiamat.
4. Beri’tiqad sesuatu tiada memberi bekas dengan tabiat dan dengan kekuatan, hanya yang memberi bekas Allah Ta’ala semata-mata serta tiada berlaziman antara sebab yang ber‘adat dan antara yang disebabkan, maka inilah i’tiqad yang betul lagi benar yang dinamakan i’tiqad Ahli As-Sunnah wal-Jama’ah.
   Bagaimana kcnyataan menunjukkan kebenarannnya iaitu ada sebab tetapi tidak dapat musabbabnya sebagaimana yang berlaku pada Nabi Ibrahim ‘Alaihissalam dimasukkan ke dalam api tetapi tiada hangus dan seperti berlaku pada Nabi Isma’il disembelih dengan pisau tetapi tiada putus.

12.1. Huraian sifat-sifat lstighna’

Iaitu; wujud, qidam, baqa’, mukhalafatuhu lil hawadith, qiamuhu binafsihi, sama’, bashar, kalam kaunuhu sami’an, kaunuhu bashiran, dan kaunuhu mutakalliman.

Kerana jika Tuhan tidak bersifat dengan sebelas sifat yang tersebut itu nescaya Tuhan tiada kaya daripada yang lain kerana jika ia tiada bersifat dengan wujud, qidam, baqa’ dan mukhalafatuhu lil hawadith, lazim membawa kepada Tuhan berkehendak kepada yang menjadikan Dia. Jika tiada bcrsifat dengan qiamuhu binafsihi, lazim membawa kepada tempat berdiri dan jika tiada bersifat dengan sama’, bashar, kalam, kaunuhu bashiran, kaunuhu sami’an dan kaunuhu mutakalliman lazim, berkehendak kepada yang menolak kekuranganNya.

TIGA SIFAT LAGI MASUK DALAM ISTIGHNA’

Selain daripada sebelas sifat-sifat yang tersebut ada tiga sifat lagi termasuk dalam istighna’, iaitu:

1. Maha Suci Tuhan daripada mcngambil faedah pada pcrbuatan dan hukumNya.
   Lawannya: Mengambil faedah. Iaitu mustahil kerana jika Tuhan mengambil faedah, nescaya Tuhan tiada kaya daripada tiap-tiap yang lain, kerana lazim daripadanya, Ia berkehendak kepada yang menghasilkan hajatNya.
2. Tiada wajib Tuhan memperbuat mumkin atau meninggalkan daripada mcmperbuatkan Dia .
   Lawannya: Wajib. Iaitu mustahil kerana jikalau wajib Tuhan mengadakan mumkin atau mentiadakan dia nescaya tiada kaya Tuhan kerana lazim pada ketika itu berkehendak kepada sesuaw bagi menyempurnakan kehendakNya.
3. Tiada memberi bckas sesuatu daripada ka‘inat dengan quwwah.
   Lawannya: Memberi bekas. Iaitu mustahil kerana jika memberi bekas lea‘inat dengan quwwah kuasanya nescaya tiada kaya Tuhan kerana lazim pada ketika itu berkehendak Tuhan pada mengadakan sesuatu dengan wasithah.

Maka nyatalah yang masuk pada istzghna’ sebanyak 14 sifat lawannya 14 juga jumlah 28.

11.1. Huraian al-Uluhiyyah

Adalah Al-Uluhiyyah itu ertinya “ketuhanam” maknanya kaya Tuhan dari tiap-tiap yang lain dan berkehendak tiap-
tiap yang lain kepadaNya daripada kenyataan ini terbahagi pula sifat dua puluh dengan i’tibar jumlah kepada dua
bahagi:

1. Kaya daripada tiap-tiap yang lain.
2. Berkehendak tiap-tiap yang lain kepadaNya.

Maka lazim daripada makna Al-Uluhiyyah itu tiada yang kaya melainkan Allah yang kaya daripada tiap-tiap yang lain lagi yang berkehendak kepadaNya oleh tiap-tiap yang lain. Yang demikian thabitlah makna La Ilaha Illallah
itu tiada yang kaya daripada tiap-tiap yang lainNya dan yang berkehendak kepaclaNya oleh tiap-tiap yang lain melainkan Allah Ta’ala.

Tetapi yang masyhur makna Al-Ulahiyyah itu iaitu keadaan Tuhan yang disembah dengan sebenar-benarnya, maka lazim daripadanya pula ia kaya daripada yang lain dan berkehendak tiap-tiap yang lain kepadaNya. Yang demikian jadilah makna “   ” ini tiada Tuhan yang disembah dengan sebenar-benarnya’ melainkan Allah Ta’ala yang melazimkan sifat kctuhanan.

Maka scgala makna ‘Aqa’id Al-Iman tcrkandung di dalam makna kalimah “ ” kcrana makna “   ” itu iaitu tiada Tuhan yang disembah dengan sebenar-benarnya melainkan Allah yang melazimkan bersifat:

Yang mewajibkan baginya sebelas sifat istighna’ dan sembilan sifat iftiqar ilaih.

10.1. Ta’Iuq Qudrat
10.2. Ta’luq lradat
10.3. Ta’luq ‘|lmu
10.4. Ta’luq Sama’ dan Bashar
10.5. Ta’luq Kalam

Adalah sifat yang mempunyai ta’luq ialah enam sifat daripada sifat Ma’ani jua, iaitu:

1. Qudrat.
2. Iradat.
3. ‘llmu.
4. Sama’.
5. Bashar.
6. Kalam.

Kerana sifat-sifat yang tcrsebut itu selain daripada bcrdirinya pada dzat, ia melampaui kepada yang lain. Adapun sifat hayat, maka ia tiada berta’luq kerana hayat tidak melampaui kelain dari berdiri pada dzat, hanya ia menjadi syarat pada ‘aqal bagi sifat Ma’ani’.

Makna ta’luq, iaitu sifat itu menuntut serta melazimkan perkara yang lain yang bertambah atas berdirinya pada dzat, umpama sifat qudrat itu ia menuntut akan perkara yang lain iaitu menjadikan mumkin atau mengudamkan dia, kemudian daripada ia berdiri dcngan dzat. Dan makna mumkin itu iaitu perkara yang harus adanya dan tiadanya (yang boleh berubah-ubah) dan termasuk pada mumkin itu perkara mustahil ‘aradhi dan wajib ‘aradhi iaitu mumkin yang telah dita’luq oleh iradat Tuhan hendak dijadikan, maka wajib ia mencrima jadi dan mumkin yang dita’luq iradat tidak hendak dijadikan, maka iaitu mustahil ia menerima jadi.

Sebelum seorang masuk membahaskan perkara ta’luq ini, hendaklah ia mengetahui bahawa tiap-tiap sifat yang berta’luq itu mesti ada tiga perkara:

1. Tempat ta’luq.
2. Bahagian ta’luq.
3. Kelakuan ta’luq.

A. TA’LUQ QUDRAT

Maka qudrat berta’luq ia kepada segala mumkin (segala perkara yang baharu adanya dan tiadanya) dengan ta’luq ta’thir (memberi bekas pada mengadakan dan mentiadakan), maka tidak qudrat itu berta’luq kepada wajib hakiki dan mustahil hakiki tetapi berta’luq ia kepada wajib ‘aradhi dan mustahil ‘aradhi bagaimana sudah dinyatakan kerana keduanya itu termasuk di dalam bahagian mumkin juga.

Maka bahagian ta ’luq qudrat dengan j alan ijmal di sisi Abu Mansur A1-Mathuridi dua ta’luq:

1. Ta’luq Saluhi Qadim. laitu patut pada azali Tuhan mengadakan mumkin atau mentiadakan dia, maka di dalam bahagian ini mumkin itu belum diadakan hanya kepatutan baginya jua pada mcngadakan atau mentiadakan.
2. Ta’luq Tanjizi Hadith. Ertinya: Tunai yang baharu. laitu mengadakan mumkin atau mentiadakan dia dengan fi’il (perbuatan). Dan di sisi Imam Abu Al-I lasan Al-Asy’ari, qudrat ada tiga bahagian ta’luq, iaitu dua bahagi yang tcrscbut di atas itu tadi dan tambah lagi:
3. Ta’luq Qabdhah. Ertinya: Di dalam genggaman. Maksudnya ialah dalam timbangan Tuhan dengan ma’na bahawasanya jika menghendaki ia nescaya dikekalkan atas adanya dan jika mcnghcndaki ia nescaya dikekalkannya atas tiadanya dengan qudrat kuasanya.

Adapun bahagian ta’luq qudrat ini jika dihuraikan dengan tafsil terbahagi kepada delapan bahagian pula.

1. Ta’luq Saluhi Qadim. Patut dan layak pada azali Tuhan mengadakan Zaid masalan atau mentiadakan dia.
2. Qabdhah Saluhi Qadim. Keadaan mumkin, seperti Zaid dahulu daripada adanya di dalam genggaman qudramya pada mengadakan atau pada mengekalkan atas tiadanya.
3. Tanjizi Hadith. Diadakan oleh Tuhan akan Zaid dengan qudratnya.
4. Qabdhah Tanjizi Hadith. laitu keadaan mumkin, seperti Zaid ketika adanya di dalam genggaman dan kekuasaan Tuhan pada mengekalkan adanya atau ditiadakannya dengan qudratnya.
5. Tanjizi Hadith. Allah mentiadakan mumkin, seperti Zaid yang telah ada itu dengan qudratNya.
6. Qabdhah Tanjizi Hadith. Keadaan mumkin, seperti Zaid yang telah tiada (mati itu) di dalam genggaman qudratNya dengan ma’na boleh dikekalkan atas tiadanya atau diadakannya (dihidupkannya semula) dengan qudratNya.
7. Tanjizi Hadith. laitu mengadakan mumkin, seperti Zaid yang telah mati itu dengan qudratNya ketika bangkit dari kubur.
8. Qabdhah Tanjizi Hadith. Iaitu keadaan mumkin, seperti Zaid yang telah bangkit dari kubur itu di dalam genggaman kekuasaanNya pada mengekalkan atau adanya atau ditiadakan dia dengan qudrat tetapi dengan memutuskan nazhar (pandangan) dari segi dalil syar’i kerana orang yang telah bangkit dari kubur itu tidak akan mati lagi pada syar’i tetapi pada ‘aqal harus ditilik pada kckuasaan Tuhan kerana kekalnya itu ‘aradhi jua.

Maka dengan mengetahui bahagian ta’luq yang di atas ini teranglah dengan jelasnya adalah manusia dari semenjak sebelum ada dan masa telah ada dan masa di dalam kubur sehingga masa bangkit hari qiamat duduk di dalam syurga atau neraka tidak lepas daripada genggaman dan kekuasaan Allah Ta’ala pada segala-galanya, apakala telah diketahui demikian adanya tetap sekali bangkit perasaan manusia menurut apa-apa perintah Tuhan supaya berbetulan ‘amalan dcngan kepercayaannya yang dikatakan sempurna iman kepada Tuhan.

B. TA’LUQ IRADAT

Adalah tempat ta’luq iradat tertentu kepada yang harus jua dan jalan ta’luqnya takhsis (menentukan), maka atas qaul yang terpilih, takhsis itulah ta’thir, tetapi pada pendapatan Syeikh Al-Jauhari Rahmatullahu Ta’ala bahawasanya takhsis itu ta’thir pada (membezakan) sesuatu tidak pada mengadakan sesuatu. Maka ta’thir pada qudrat dan takhsis pada iradat itu majazi ‘aqli jua, adapun pada hakikatnya dzat Tuhan.

Adapun bahagian ta’luqnya tiga bahagi:

1. Suluhi Qadim. laitu patut dan layak pada azali bagi menentukan mumkin dengan scgala yang harus atas mumkin daripada ada dan tiada dan mencntukan segala sifat, segala masa, segala tcmpat, segala pihak dan segala qadar atas mumkin, maka pada ta’luk ini Tuhan belum menentukan, hanya kepatutanjua pada menentukan segala perkara yang di atas ini.
Maka di dalam ketentuan inilah Tuhan tclah mematutkan seorang hamba semenjak dari mula-mula ditiupkan roh ke dalam jasadnya pada tentang umurnya, rezekinya dan segala-galanya.

2. Tanjizi Qadim. laitu tunai pada azali bagi menentukan mumkin dengan iradat akan setengah barang yang harus atas mumkin, iaitu mumkinat al-mutaqabilat (mumkin yang berlawanan) sebanyak enam perkara:

a. Ditentukan ada ganti daripada tiada.
b. Ditentukan satu tempat ganti daripada segala tempat.
c. Ditentukan satu pihak, ganti daripada segala pihak.
d. Ditentukan satu masa, ganti daripada segala masa.
e. Ditentukan satu sifat, ganti daripada segala sifat.
f. Ditentukan satu qadar ganti daripada segala qadar-qadar

3. Tanjizi Hadith tunai ketentuan itu zahir pada hari jadi mumkin dengan qudrat dan iradat. Maka ketentuan inilah terletaknya qadar nasib manusia yang akhir sekali di dalam segala kepentingan hidupnya sehingga ia mati panjang atau pendek umurnya, berbahagia dia atau celaka hidupnya, derhaka dan berbakti.

Maka di bawah ini dinyatakan rangka nasib kehidupan manusia dengan ditilik daripada qudrat dan iradat tuhan kerana di dalam perkara nasib ini terlalu banyak orang terkeliru dan tersalah bawa. Maka daripada pati pelajaran ‘ilmu tauhid di dalam perkara nasib pada bahagian ta’luq qudrat dan iradat Tuhan telah merangkakan ketentuan-ketentuan nasib itu pada Lauh Mahfuz yang merupakan empat macam:

1. Ketentuan yang dinamakan suluhi qadim. Maka di dalam ketentuan ini Tuhan mematutkan jua bagi manusia di dalam perkara umurnya, rezekinya dan segala-segala halnya daripada ditiup roh sehingga mati.
2. Ketentuan yang dinamakan tanjizi qadim. Maka di dalam ketentuan ini Tuhan telah menentukan bagi manusia di dalam pekara umurnya, rezekinya dan lain-lain hal daripada baik atau jahat, pandai atau bodoh, kaya atau miskin.
3. Ketentuan yang dinamakan qabdhah (di dalam genggaman qudrat Tuhan) — pada meluluskan ketentuan yang telah ditentukan atau tiada diluluskan maksudnya adalah ketentuan ini ada di dalam timbangan Tuhan. Maka pada ketentuan inilah Allah Ta’ala menilik akan gcrak-geri manusia itu terhadap kepada usaha kemahuan dan pcrmohonannya kehadrat Tuhan keadaan manusia itu ada yang bersungguh-sungguh berusaha dan meminta supaya ditambah lagi rezekinya dan ada bersungguh menjaga kesihatan dengan berubat serta mohon panjang umur dan setengah pula manusia sudah memadai apa yang ada dan tidak ia bersungguh berusaha dan ada separuh tidak berusaha dan tiada berkemahuan.
4. Ketentuan yang dinamakan tanjizi hadith (kelulusan baharu). Maka pada ketentuan inilah terletaknya qadar nasib manusia yang akhir sekali, kemudian daripada Tuhan telah menilik dan mengawasi akan gerak-geri hambaNya. Umpama Zaid pada saluhi qadim ia akan mendapat qadar yang patut daripada ketentuan Tuhan tentang rezekinya, umurnya dan lain-lain perkara, kemudian ditentukan pada azali pada rezekinya dan sebagainya. Maka di dalam masa qabdhah saluhi qadim, Tuhan menilik adalah Zaid boleh usaha dengan maksud supaya dapat rezeki yang lebih dan berd0’a-d0’a supaya dipanjangkan umurnya serta ia mengubah sikapnya daripada jahat kepada baik, manakala diterima permohonannya itu, maka ia beroleh sebagaimana yang dihajatnya, kalau mula ia mendapat $2.00 tetapi dengan sebab berlebih berusaha, maka ia mendapat $3.00 dan umurnya mendapat tambah dan halnya telah berubah kepada baik ialah dengan usaha dan kemahuannya, sebaliknya jika Tuhan berkehendak boleh pula dikurangkan dari apa yang telah ditentukan.

Demikianlah aliran fahaman di dalam perkara nasib yang dilarang kita melupakan dengan berserah bulat-bulat kepada Tuhan dan diperintah kita sekalian berd0’a untuk memperoleh nasib itu. Walhasil hendaklah disertakan dengan bermohon dan bertawakkal kepada Tuhan.

Maka sifat qudrat dan iradat tidak ta’luq kepada wajib hakiki dan mustahil hakiki kerana jika ta’luq pada yang wajib untuk mengadakan yang wajib hakiki, maka lazim tahsilul hasil dan jika ta’luq pada yang wajib untuk mentiadakan yang wajib, maka lazim ketika itu bertukar hakikat wajib kepada harus oleh sebab hakikat wajib tiada terima tiada.

Dan jika ta’luq pada yang mustahil untuk mentiadakan yang mustahil, maka lazim tahsilul hasil dan jika ta’luq pada yang mustahil pada mengadakan yang mustahil, maka lazim ketika itu bertukar hakikat mustahil kepada harus kerana hakikat mustahil tiada terima ada.

C. TA’LUQ ‘ILMU

Adalah ‘ilmu berta’luq ia kepada wajib, mustahil dan harus. Wajah ta’luqnya inkisyaf (terang dan meliputi tiap-tiap sesuatu) maka bahagian ta’luknya satu jua iaitu tanjizi qadim, ertinya tunai pada azali Tuhan mengetahui pada segala yang wajib iaitu diketahui dzatNya dan sifatNya dan mengetahui yang mustahil iaitu diketahui pada azali syarikul bari ini tiada bagiNya, dan mengetahui segala yang harus iaitu dikctahuinya segala yang harus yang telah ada dan yang lagi akan diadakan dan yang lagi akan ditiadakan. Maka tiada baginya ta’luq saluhi qadim dan tanjizi hadith kerana jika ada ta’luq saluhi qadim atau tanjizi hadith melazimkan Tuhan itu bersifat jahil.

Ketahui olehmu adalah ta’luq qudrat, iradat dan ‘ilmu, hal keadaannya beratur iaitu ta ’luq qudrat mengikut ta’luq iradat dan ta ’luq iradat mengikut ta’luq ‘ilmu.

D. TA’LUQ SAMA’ DAN BASHAR

Maka kedua-dua sifat itu tertentu ta’luq kepada yang maujud sama ada yang maujud itu wajib atau harus dengan syarat yang harus ini maujud kerana ada yang harus tidak maujud seperti mumkin di dalam ‘ilmu Tuhan yang tidak hendak dijadikan seperti beriman Abu Lahab, maka tidak ta’luq sama’ dan bashar kerana telah berta’luq ‘ilmu Tuhan bahawa Abu Lahab itu tiada beriman dan tidak ta’luq keduanya itu kepada yang mustahil kerana tiada maujud wajah ta’luqnya inkisyaf (terang dan meliputi tcrtentu pada yang ada jua).

Maka inkisyaf ‘ilmu tiada sama dengan inkisyaf sama’ dan bashar. Demikian juga inkisyaf sama’ tiada sama dengan inkisyaf bashar. Adapun hakikat tiada sama ini tidak dapat diketahui hanya tuhan jua yang mengetahui. Maka scbab tiada sama antara tiga sifat itu kerana jika sama inkisyaf pada ketiga-tiga sifat itu nescaya jadi tahsilul hasil.

Maka bahagian ta’luqnya tiga bahagian:

1. Ta’luq Saluhi Qadim. laitu patut dan layak pada azali, Tuhan mendengar dan melihat akan perkara yang harus yang lagi akan diadakan.
2. Ta’luq Tanjizi Qadim. laitu tunai pada azali Tuhan mendengar pada yang wajib iaitu seperti apa yang ia sendiri berkata dan melihat yang wajib iaitu ia melihat akan dzatNya dan sifatNya sendiri.
3. Ta’luq Tanjizi Hadith tunai pada hari jadi benda yang baharu, Tuhan mendengar dan melihat akan yang harus yang tslah ada.

E. TA’LUQ KALAM

Adalah kalam berta’luq ia pada yang wajib, yang mustahil dan yang harus dengan ta’luq dalalah (menunjukkan) maka ia ta’luq tanjizi qadim jua, iaitu tunai pada azali Tuhan berkata pada yang wajib seperti firmanNya:

Ertinya: .. Akulah Allah, tiada Tuhan melainkan Aku (Surah Thaha: Ayat 14)

Dan berkata kepada yang mustahil seperti firmanNya menghikayatkan percakapan Nasrani, iaitu:

Ertinya:  (kata orang Nasrani) bahawasanya Allah Ta’ala yang ketiga daripada tiga  (Surah Al-Ma’idah: Ayat 73)

Dan berkata kepada yang harus seperti firmanNya

Ertinya: Allah Ta’ala menjadikan kamu dan segala perbuatan kamu. (Surah Ash-Shafaat: Ayat 96)

Barang diketahui adalah ta’luq sifat yang enam yang tersebut itu dengan i’tibar tempat ia berta’laq terbahagi kepada dua bahagian:

1. Berta’luq kcpada dzat Tuhan dan dzat yang lainnya, iaitu ‘ilmu, kalam, sama’ dan bashar.
2. Berta’laq kepada dzat yang lain tidak pada dzat Tuhan iaitu qudrat dan iradat, kcmudian sifat dua puluh dengan nisbah bagi ta’luq itu empat bahagi:
   a. Tiada berta’laq dengan sesuatu iaitu sifat Nafsiyyah, Salbiyyah, Ma’nawiyyah dan sifat Hayat kerana sifat-sifat itu tidak menuntut perkara yang lebih dari berdiri pada dzatNya.
   b. Berta’luq kepada mumkin jua iaitu qudrat dan iradat.
   c. Berta’laq kepada segala yang maujud jua, iaitu sama’ dan bashar.
   d. Berta’laq kepada yang wajib, mustahil dan yang harus, iaitu; sifat ‘ilmu dan kalam.

Maka nyatalah yang terlcbih umum sifat ta’luq ialah ‘ilmu dan kalam dan yang terlebih khas ialah qudrat dan iradat. Dan yang antara umum dan khusus ialah ta’luq sifat sama’ dan bashar.

9.1. Sifat Nafsiyyah
9.2. Sifat Salbiyyah
9.3. Sifat Ma‘ani
9.4. Sifat Ma’nawiyyah

Adalah sifat dua puluh yang wajib bagi Tuhan itu terbahagi kepada empat bahagian.

1. Sifat Nafsiyyah. Maka dinamakan juga sifat Thabutiyyah (yang ditetapkan sahaja tidak tcrmasuk di dalam golongan ada dan golongan tiada).
2. Sifat Salbiyyah. Maka dinamakan juga sifat ‘Adamiyyah (yang terbangsa kepada tiada).
3. Sifat Ma’ani. Maka dinamakanjuga sifat wujudiyyah (yang terbangsa kepada ada)
4. Sifat Ma’nawiyyah. Maka dinamakan juga sifat Haliyyah (yang terbangsa kepada keadaan, sama
   seperti yang pertama).

A. SIFAT NAFSIYYAH

Adalah makna sifat Nafsiyyah itu ialah sifat yang dibangsakan kepada dzat iaitu sifat wujud Allah Ta’ala, tiada menunjuk kepada makna yang lain lebih daripada berdirinya pada dzat. Maka wujud itulah yang dikatakan nafsiyyah bagi dzat Allah Ta’ala yakni sifat yang tetap bagi dzat selagi ada dzat dengan tiada suatu kerana pun, maka sebab wujud itu dinamakan sifat Nafiiyyah kerana sebenar-benar wujud itu menunjuk kepada diri dzat sahaja tiada
lain dan tiada boleh dipisahkan sifat wujud itu daripada dzat, bagaimana sifat-sifat yang lain. Maka hakikatnya
sifat Nafiiyyah itu iaitu hal yang wajib bagi dzat selagi ada dzat tidak dikeranakan dengan suatu kerana pun. la
maujud pada zihin (fikiran) tetapi tiada maujud pada kharij (luar fikiran).

B. SIFAT SALBIYYAH

Adalah ma’na sifat Salbiyyah itu ialah sifat yang dibangsakan kepada menafikan atau menidakkan, maka
sifatnya lima:

1. Qidam.
2. Baqa’.
3. Mukhalafatuhu Lil Hawadith.
4. Qiamuhu Ta’ala Binafsihi.
5. Wahdaniyyah.

Maka sebab dinamakan sifat Salbi’yyah kerana dengan lima sifatitulah yang menolak dan menafikan Allah T a’ala
bersifat dengan lawannya dan segala sifat kekurangan atasNya seperti di bawah ini kenyataannya:

1. Qidam. Menafikan Tuhan ada permulaan.
2. Baqa’. Menafikan Tuhan ada kesudahan.
3. Mukhalafatuhu Lil Hawadith. Mecnafikan bersamaan dcngan segala yang baharu.
4. Qiamuhu Ta’ala Binafsihi. Mcnafikan berhajat kepada yang lain.
5. Wahdaniyyah. Menafikan berbilang-bilang.

Maka hakikat sifat Salbiyyah itu iaitu ibarat daripada menolakkan dan menafikan perkara yang tiada layak atas
Allah Ta’ala. Sifat-sifat itu tiada maujud pada kharij dan tiada maujud pada zihin. Dari itu dinamakan dia sifat
Adamiyyah tetapi tidak dihukumkan nafi kerana antara nafi dengan ‘adam ada berbeza iaitu tiap-tiap nafi dihukumkan ‘adam, maka tidak tiap-tiap ‘adam itu dihukumkan nafi seperti sifat Salbiyyah, maka ia ‘adam tctapi tiada nafi, maka nyatalah ‘adam itu ‘am dan nafi itu khas.

C. SIFAT MA’ANI

Adalah kalimah Ma’uni ‘itu pecahan daripada kalimah ma’na ertinya di dalam Bahasa Melayu “erti atau tujuan”
seperti mendengar ialah ma’na atau tujuan yang terbit daripada telinga, maka dikatakan Tuhan itu bersifat
makna jua, iaitu sifat mendengar dengan tiada sifat telinga kerana ia mendengar tiada telinga.

Maka jadilah tujuan sifat Ma’ani itu ialah sifat yang ada lagi thabit berdiri pada dzat Allah Ta’ala. Maka apabila kita kata kuasa menghendaki, mengetahui, mendengar, melihat, hidup, berkata-kata, maka perkataan ini menunjukkan ada sifat-sifat bersendirian berdiri pada dzat Allah Ta’ala.

Adapun sifat Mauni itu tujuh, iaitu:

1. Qudrat.
2. lradat.
3. llmu.
4. Hayat.
5. Sama’.
6. Bashar.
7. Kalam

Maka sebab dinamakan dia sifat Ma’ari kerana sifat itu menunjuk kepada makna-makna Wujudiyyah yang
thabit bagi Allah Ta’ala dan layak dengan kesempurnaannya.

Maka hakikatnya iaitu sifat Wujudiyyah yang thabit berdiri pada dzat Allah Ta’ala yang menyebabkan ada perkara yang lain, iaitu Mahawiyyah dan sifat-sifat ini maujud pada kharij dan maujud pada zihin.

D. SIFAT MA’NAWIYYAH ’

Adalah kalimah Ma’nawz’yyah itu nisbah kepada ma’na (terbangsa kepada ma’anz). Maka sifatnya tujuh, iaitu:

1. Kaunuhu Qadiran.
2. Kaunuhu Muridan.
3. Kaunuhu‘Aliman.
4. Kaunuhu Haiyyan.
5. Kaunuhu Sami’an.
6. Kaunuhu Bashiran.
7. Kaunuhu Mutakalliman.

Maka sebab dinamakan Ma’nawiyyah kcrana ia melazimi (tetap mengikut akan sifat ma’ani).

Maka hakikatnya iaitu hal yang wajib bagi dzat selagi ada dzat dikeranakan dengan suatu kerana (kerana ada sifat ma’ani), maujud pada zihin tiada maujud pada kharij seperti apabila dikata hal keadaan Allah yang berkuasa, maka itulah dinamakan sifat Ma’nawiyyah iaitu hal keadaan yang tetap bagi dzat Allah Ta’ala yang dikeranakan oleh sifat Qudrat (kuasa). Qiaskanlah sifat-sifat yang lain hingga tujuh sifat Mwnuwiyyah itu, maka sifat Ma’nawiyyah itu natijah yang terbit daripada sifat Ma’ani’.

Adapun kehendak kerana padahal Ma ’nawiyyah itu bukan makna “kerana”kerana membcri faedah ilat bagi mua’lulnya sekira-kira ma’ani memberi bekas pada ma’nawiah tctapi yang dikehendaki di sini berlaziman iaitu lazim bcrdiri qudrat pada dzat itu bahawa dinamakan dzat itu qadiran.
Maka jadilah sifat Ma’ani illat malzunah dan silat Ma’nawiyyah itu ma’lul lazirn.

8.1. DaIi|’Aqli
8.2. Dalil Naqli

Adalah mengetahui dalil ‘aqli secara ijmal pada sifat-sifat Tuhan itu fardhu ‘ain. Adapun mengetahui dalil dengan taffsil itu Fardhu kifayah, dcmikian juga mcngetahui dalil naqli.

Maka yang dikatakan dalil ijmal ialah dalil secara ringkas seperti dikatakan dalil wujud Tuhan itu baharu ‘alam atau ada ‘alam ini, maka dalil ini tidak boleh menolak segala hujah yang didatangkan dan tiada boleh menghuraikan segala syubhat, bersalahan dalil tafsil atau burhan, maka in berkuasa menolak segala hujah yang didatangkan dan boleh menghuraikan segala syubhat dan yang dikatakan dalil tafsil itu ialah perenggan kata yang mengandungi dua muqaddimah (pendahuluan) dan satu natijah (kesudahan) bagaimana akan datang.

Maka burhan tiap-tiap sifat itu menetapkan dia dan menafikan lawannya, maka burhan sifat ma’ani itulah burhan sifat ma’nawiyyah.

Yang Pertama: Dalil atau burhan Wujud Allah Ta’ala.

Iaitu adalah tanda ada Tuhan ialah baharu ‘alam dan segala sifat-sifatNya kerana bahawasanya jikalau tiada yang membaharukan ‘alam ini seperti ada ia dengan sendiri nescaya lazim dua perkara (ada dan tiada) yang bersamaan berat keduanya, tiba-tiba terberat satu daripadanya dengan tiada yang memberatkan dia, yang demikian mustahil.

Yang demikian nyatalah baharu ‘alam ini jadi dalil atas Wujud Tuhan kerana ia tiada boleh jadi dengan sendiri. Oleh sebab pada masa ia belum ada, maka adalah ada dan tiada itu bersamaan keduanya pada timbangan ‘aqal kita, maka boleh tetap ada dan boleh tetap tiada.

Maka apabila tetap ada, hilanglah tiadanya, tatkala itu kita ketahuilah adanya itu terlebih berat daripada tiada, pada hal tiada sah ada itu terberat daripada tiada dengan sendirinya. Yang demikian nyatalah ada suatu yang lain daripadanya pada memberatkan ada daripada tiada kerana mustahil terberat salah satu dua perkara yang bersamaan dengan tiada yang memberatkan dia.

Adapun yang dikatakan ‘alam itu ialah jirim-jirim dan ‘aradh-aradh, maka jirim dan ‘aradh itu baharu, maka dengan mengetahui dalil baharu jirim dan ‘aradh itulah menjadi dalil baharu ‘alam yang jadi dalil Wujud Allah Ta’ala.

Maka dalil baharu jirim ialah kerana ia melazimi akan ‘aradh yang baharu (ini muqaddimah yang pertama). Tiap-tiap yang melazimi yang baharu dihukumkan baharu (ini muqaddimah yang kedua). Maka yang baharu tiada boleh ada dengan sendiri melainkan ada yang mengadakan (ini natijah). Dan dalil baharu ‘aradh itu nampak berubah-ubah daripada ada kepada tiada dan ‘akasnya, bagaimana boleh dipandang pada gerak diam yang ada pada seorang itu bila ia bergerak hilang diamnya, demikian juga ‘akasnya, maka tiap-tiap berubah itu baharu.

Yang demikian nyatalah dalil wujud Tuhan itu bersusun atas tiga dalil:

1. Dalil menetapkan baharu ‘alam.
2. Dalil menetapkan baharu jirim.
3. Dalil menetapkan baharu ‘aradh.

Maka dalil naqli atas wujud Tuhan:

Ertinya: Maka demi Tuhan yang menjadikan langit dan bumi bahawasanya ia ada sebenarnya seperti kamu
hertutur-tutmc (Surah Adz-Dzariyat: 23)

Yang Kedua: Dalil Qidam.

Iaitu sanya jikalau tiada Allah Ta’ala qadim (bersifat qidam) nescaya adalah ia baharu. Yang demikian berkehendak kepada yang menjadikan Dia dan yang membaharukan Dia. Yang demikian membawa kepada dur iaitu mustahil kerana lazim berhimpun dua yang berlawanan dan membawa kepada tasalsul iaitu mustahil kerana bersamaan yang scdikit dengan yang banyak. Yang demikian thabitlah Tuhan itu qadim (tiada permulaan wujudnya). Adapun dalil naqlinya:

Ertinya: Ia jua Tuhun yang awal tiada permulaan dan yang akhir tiada kesudahan .. (Surah Al-I ladidz Ayat 3)

Adapun makna dur itu iaitu tcrhenti ada tiap-tiap daripada dua suatu atas yang lainnya, umpama Zaid menjadikan ‘Umar dan ‘Umar menjadikan Zaid pula. Maka pada ketika itu terdahulu ‘Umar tatkala ia menjadikan Zaid dan terkemudian pula ‘Umar pada ketika Zaid menjadikan dia. Yang demikian jadilah ‘Umar dan Zaid itu terdahulu daripada dirinya dan terkemudian daripada dirinya (berhimpun pada seorang itu dua yang berlawanan yakni dahulu dan kemudian). Yang demikian tidak diterima oleh ‘aqal sekali-kali kerana yang menjadikan dahulu daripada yang kena jadi, maka manakala thabit ‘Umar menjadikan Zaid, maka bagaimana boleh diterima ‘aqal Zaid boleh menjadikan ‘Umar pula kerana Zaid terkemudian daripada ‘Umar, maka yang kemudian barang telah tentu tidak boleh menjadikan orang yang terdahulu daripadanya, yang demikian mustahil wujud dur pada ‘aqal.

Dan makna tasalsul itu pada lughah berantai-rantai maksudnya pada istilah iaitu berhubung atau bersambung-
sambung beberapa perkara lepas satu, satu, lepas satu, satu hingga tiada berkesudahan misalnya seperti dikata Hasan menjadikan Husain, Husain menjadikan Muhsin, Muhsin menjadikan Khalid, Khalid menjadikan Jamil, Jamil menjadikan fulan, dan fulan menjadikan fulan, decmikianlah seterusnya tiada berkesudahan. Maka adanya sesuatu yang kena jadi dengan tiada berkesudahan yang menjadikan itu suatu perkara yang tiada ditcrima
oleh ‘aqal (mustahil) adanya.

Maka daripada keterangan ini nyatalah tiap-tiap dur itu tasalsul tiada ‘akasnya dan nyatalah kedua-duanya itu mustahil, maka jika Tuhan tiada bersifat dengan qidam nescaya membawa kepada dur atau tasalsul yang mustahil itu. Tiap-tiap perkara yang membawa kepada mustahil itu, mustahil juga yakni lazim daripada ada Tuhan, tidak ada Tuhan, tatkala itu adanya makhluk turut mustahil pula pada hal kita semua ada.

Yang Kctiga: Dalil Baqa’.

Iaitu jikalau tiada wajib bagi Tuhan bersifat baqa‘nescaya ternafi daripadanya bersifat qidam kerana adalah wujudnya pada ketika itu wujud yang harus, maka yang harus tidak ada wujudnya melainkan baharu, tiap-tiap yang baharu itu melazimkan berkehendak kepada yang membaharukan dia yang membawa kepada dur dan tasalsul juga iaitu mustahil. Dan lagi qaedah ‘ulama’ Usuluddin tiap-tiap yang wajib qidam, maka mustahil ‘adam yang demikian tetap dan thabitlah bagi Tuhan bersifat baqa’ dan dalil naqlinya:

Ertinya: Tiap-tiap suatu yang ada di atas muka bumi ini binasa dan berkekalan dzat Tuhanmu (ya Muhammad) yang mempunyai kebesaran dan kemuliaan. (Surah Ar-Rahman: Ayat 26-27)

Yang Keempat: Dalil Mukhalafatuhu Lil Hawadith.

Iaitu jikalau Tuhan serupa dengan yang baharu, nescaya jadilah Tuhan ini baharu juga, kerana barang yang boleh jadi atas salah suatu daripada dua yang serupa itu harus pula atas lainnya, maka baharu Tuhan itu mustahil kerana telah wajib bagi Tuhan bersifat qidam dan baqa’. Yang demikian tetaplah Tuhan itu bersalahan dengan segala yang baharu, bagaimana dalil naqlinya:

Ertinya: .. . .. tiada sesuatu juapun serupa dengan Tuhan  (Surah Asy-Syura: Ayat ll)

Yang Kelima: Dalil Qiamuhu ‘I‘a’ala Binafsihi.

Iaitu dua jalan: Yang Pertama, dalil menafikan Tuhan berkehendak kepada dzat tempat berdiri, iaitu jikalau Tuhan tidak berdiri dengan sendiri (berkehendak kepada dzat) nescaya berkehendak ia kepada tempat berdiri, yang demikian jadilah Tuhan ketika itu sifat bukan dzat, iaitu mustahil kerana jika Tuhan itu sifat, nescaya tidak ia bersifat dengan sifat ma’ani dn m’nawiyyah kerana sifat ada bcrsifat itu mustahil padahal dzat Tuhan wajib bagiNya bersifat dengan sifat ma’ani dan ma’nawiyyah yang demikian bukanlah ia sifat, maka tetaplah ia dzat.

Yang Kedua: Menafikan Tuhan daripada berkehendak kepada yang menjadikan ia, iaitu jikalau tiada ia berdiri dengan sendiri nescaya berkehendak ia kepada yang menjadikan dia iaitu mustahil, kerana jika berkehendak kepada yang menjadikan dia nescaya jadilah ia baharu, tetapi keadaan Tuhan itu baharu, mustahil kerana Tuhan tclah thabit wajib qidam, yang demikian thabitlah Tuhan itu berdiri dengan sendiri dengan ma’na kaya muthlaq (terkaya daripada tempat berdiri dan terkaya daripada yang menjadikan Dia).

Adapun kaya jirim itu cuma kaya muqaiyad (terkaya daripada satu pihak jua iaitu tcrkaya daripada tempat bcrdiri tetapi tiada terkaya pada satu pihak yang lain iaitu tiada terkaya daripada yang menjadikan Dia), maka dalil
naqlinya itu:

Ertinya:  bahawa Allah Ta ’ala ita terleaya daripada sekalian ‘alam. (Surah Al-‘Ankabut: 6)

Yang Keenam: Dalil wahdaniyah bagi Allah Ta’ala iaitu kiranya tidak Tuhan itu Esa (tunggal) nescaya tidak ada alam ini kerana lazim Tuhan lemah ketika itu padahal ‘alam telah ada, maka nyatalah Tuhan itu Esa (tunggal)
dan dalil naqlinya:

Ertinya: Sekiranya ada Tuhan di langit dan di bumi ini yang lain daripada Allah Ta’ala, nescaya binasalah
keduanya (tidak ada runtuh dan keluar daripada aturan yang ada)  (Surah Al-Anbiya’: Ayat 22)

Adapun keterangan atau kenyataan yang menunjukkan binasa alam atau tidak boleh ada ‘alam jika berbilang-bilang Tuhan, bagaimana dalil ‘aqli dan naqli yang di atas ini terbahagi atas empat kenyataan:

1. Ditaqdirkan berbilang Tuhan pada menjadikan hal keadaannya bersama-sama muafakat serta tidak bertolong-tolong satu dengan lain iaitu mustahil kerana lazim berhimpun dua yang memberi bekas pada satu barang iaitu tidak terupa ‘aqal boleh dibahagi-bahagi seperti menjadikan jauhar fard (benda yang maha halus tiada menerima belah-bahagi) atau satu titik yang tiada boleh dibelah-bahagi, ditulis dua qalam.
2. Ditaqdirkan berbilang Tuhan pada menjadikan hal keadaannya muafakat tetapi separuh seorang menjadikan, maka dihukumkan mustahil kerana lazim berat salah satu yang bersamaan dengan tiada yang memberatkan.
3. Ditaqdirkan berbilang-bilang Tuhan pada menjadikan hal keadaannya bersalah-salahan serta lulus kehendak
   kedua-duanya seperti seorang berkehendakkan mengadakan malam dan yang lain berkehendakkan siang, maka lulus kehendak kedua-dua itu mustahil kerana berhimpun dua yang berlawanan (malam dengan siang).
4. Ditaqdirkan berbilang-bilang Tuhan pada menjadikan hal keadaannya bersalahan pada hal lulus kehendak
   salah seorang daripada keduanya, hukumnya mustahil kerana yang tiada lulus itu telah tetap lemah dan yang
   lulus itupun lemah juga kerana bersamaan darjah keduanya.

Maka yang keempat-empat misal yang di atas ini membawa lemah dan tidak boleh ada ‘alam serta menunjukkan mustahil pada ‘aqal.

Yang Ketujuh: Dalil Qudrat.
Yang Kedelapan: Dali] Iradat.
Yang Kesembilan: Dalil ‘Ilmu.
Yang Kesepuluh: Dalil Hayat.

Bagi Allah Ta’ala itu, iaitu j ika tidak ada satu daripada empat sifat yang tersebut itu, nescaya tidak ada suatu daripada segala yang baharu tetapi tidak ada sesuatu daripada segala yang baharu ini mustahil kerana sudah ada. Yang demikian thabitlah Tuhan itu bersifat qudrat, iradat, ‘ilmu dan hayat.

Sanya dihimpunkan empat sifat itu dengan satu dalil ‘aqli kerana bersuatu yang lazim atas nafinya iaitu tidak ada suatu daripada ‘alam, maka jalan lazim pada qudrat bahawasanya apabila ternafi ia, nescaya thabit lawannya iaitu lemah, ketika itu tidak ada suatu daripada ‘alam, dan jalan lazim pada iradat bahawasanya apabila ternafi ia, nescaya thabit lawannya iaitu dengan ma’na tiada ada kehendak dan apabila thabit lawannya dengan ma’na ini, nescaya ternafi qudrat, kerana bahawasanya qudrat cawangan daripada iradat pada pandangan ‘aqal dan apabila ternafi qudrat nescaya thabit lawannya iaitulah lemah, ketika itu tidaklah ada suatu daripada ‘alam ini. Dan jalan lazim pada ‘ilmu bahawasanya apabila ternafi ‘ilmu nescaya thabit lawannya iaitu jahfl dan apabila thabit lawannya, nescaya ternafi iradat kerana tiada diterima ‘aqal, iradat dengan tiada ‘ilmu dan apabila ternafi iradat nescaya thabit lawannya, maka apabila thabit lawannya nescaya tcrnafi qudrat. Yang demikian thabit lawannya iaitu lemah, pada ketika itu tidaklah ada suatu daripada ‘alam.

Dan jalan lazim pada hayat bahawasanya apabila ternafi ia nescaya ternafi qudrat, iradat alam clan ternafi segala sifat-sifat kerana hayat itu syarat bagi tiga sifat itu.

Dan apabila tcrnafi sifat yang tiga itu nescaya thabit lawannya, iaitu; lemah, benci dan jahil, maka pada ketika itu tidaklah ada suatu daripada ‘alam.

Maka dalil naqli sifat Qadrat, iaitu:

Ertinyat Kitalah yang berkuasa menetapkan mati di antara kamu  (Surah Al-Waqi’ah: Ayat 60)

Dan dalil bagi sifat lradat, iaitu:

Ertinya: Hanyasanya pekerjaan Allah Ta’ala apabila menghendakkan ia akan suatu, berkata ia kepadanya; ‘Jadilah engkau ”, maka jadilah ia menurat bagaimana yang dikehendakinya. (Surah Yaasiin: Ayat 82)

Dan dalil naqli bagi sifat ‘Ilmu, iaitu:

Ertinya: . Allah Ta ’ala yang mengetahai akan perkarayang ghaib-ghaib dan yang tiada ghaib  (Surah Az-Zumar: Ayat 46)

Dan dalil naqli bagi sifat Hayat, iaitu:

Ertinya: Dan hendaklah kamu berserah kepada Tuhan yang hidap yang tiada mati  (Surah Al-Furqan: Ayat 58)

Yang Kesebelas: Dalil Sama’.
Yang Keduabelas: Dalil Bashar.
Yang Kctigabelas: Dalil Kalam.

Bagi Allah Ta’ala, iaitu kiranya Tuhan tiada bersifat dengan sifat yang tiga itu; sama’, bashar dan kalam. Nescaya lazim bersifat dengan lawannya iaitu kekurangan, maka kckurangan bagi Tuhan itu mustahil kerana yang berkehendak kepada yang menyempurnakan kekurangannya itu melazimkan ia baharu yang berkehendak pula kepada yang membaharukan dia, maka iaitu mustahil, maka thabitlah Tuhan itu bersifat sama’, bashar dan kalam.

Adapun sebab dihimpunkan sifat yang tiga itu pada satu dalil kerana bersuatu lazimnya tatkala ternafi sifat itu melazimi bersifat kekurangan pada Tuhan.

Dalil naqli bagi sifat Sama’, iaitu:

Ertinya:  bahawasanya aku bersama kamu kedua (hai Musa dan Harun) aku dengar dan aku lihat. (Surah Thaha: Ayat 46)

Dan dalil naqli sifat Bashar, iaitu:

Ertinya:  Allah Ta ’ala Amat Melihat dengan barang yang kamu perbuat. (Surah Al-Ilujurat: Ayat 18)

Dan dalil naqli bagi sifat kalam iaitu:

Ertinya:  Allah telah bercakap dengan Musa cakap yang semparna. (Surah An -Nisa’: Ayat 164)

Adapun dalil sifat ma’nawiyyah yang tujuh daripada Kaanaha Qadiran sehingga Kaanahu Matakalliman itu ialah dalil sifat ma’ani yang tujuh daripada qudrat sehingga kalam itu juga.

Maka dalil sifat yang mustahil atas Allah Ta’ala lawan dua puluh sifat itu zahir dan terang kerana segala lawan yang wajib dua puluh sifat itu, maka semuanya sifat kekurangan, maka kekurangan itu mustahil pada hak Allah Ta’ala.

Dalil sifat harus Allah Ta’ala menjadikan mumkin atau mentiadakan itu iaitu jikalau wajib atas Allah Ta’ala memperbuat sesuatu daripada mumkin pada ‘aqal atau mustahil pada ‘aqal nescaya bertukar mumkin itu jadi wajib atau mustahil, yang demikian itu tiada diterima oleh ‘aqal kerana hakikat mumkin itu barang yang sah adanya
dan tiadanya.

Dan dalil naqlinya firman Allah Ta’ala:

Ertinya: Allah Ta’ala menjadikan kamu dan segala perbuatan kamu. (Surah Ash-Shafaat: Ayat 96)