Bahagian Bapa dalam Pusaka
Sebagaimana disebutkan sebelum ini, bapa adalah pewaris melalui fardh dan bapa juga ‘ash0bah. Oleh itu dalam pembahagian harta pusaka, terdapat beberapa keadaan yang membabitkan bapa:
Keadaan Pertama: Pusaka melalui Fardh Sahaja
Ini berlaku sekiranya si mati mempunyai furu’ waris lelaki sama ada anak lelaki atau anak lelaki kepada anak lelaki (ibnu ibni).
Keadaan Kedua: Pusaka melalui ‘Ashobah Sahaja
Ini berlaku sekiranya si mati tiada furu’ waris sama ada lelaki atau perempuan seperti anak lelaki (al-ibnu), anak perempuan (al-bint), anak lelaki kepada anak lelaki (ibnul ibni) atau anak perempuan kepada anak lelaki (bintul ibni).
Dalil bagi keadaan pertama ialah firman Allah:
Dan bagi ibu bapa si mati, bagi setiap seorang daripada mereka berdua, satu perenam daripada harta yang ditinggalkan oleh si mati, jika dia mempunyai anak. (An-Nisa’: 11)
Dalil bagi keadaan kedua pula ialah firman Allah:
Seterusnya, jika si mati tidak mempunyai anak, dan dia diwarisi oleh ibu bapanya, maka bagi ibunya satu pertiga. (An-Nisa’: 11)
Maksudnya, bapa si mati mendapat baki pusaka kerana apabila al-Quran tidak menyebut bahagian bapa, ini bermakna bapa memperoleh baki pusaka iaitu bahagian ’ashobah selepas bahagian ibu.
Keadaan Ketiga: Pusaka melalui Fardh dan ‘Ash0bah
Keadaan ini berlaku sekiranya terdapat anak perempuan (al-bint) atau anak perempuan kepada anak lelaki (bintul ibni); seorang atau ramai bersama bapa. Bapa memperoleh satu perenam (1/6) pusaka melalui fardh kemudian memperoleh baki melalui ‘ashobah jika masih ada baki selepas fardh.
Dalilnya ialah sabda Nabi s.a.w.:
Berikanlah bahagian-bahagian pusaka yang telah ditentukan itu kepada para pemiliknya. Seterusnya, apa sahaja yang berbaki selepas itu, maka ia adalah hak waris lelaki yang terdekat. 1
Dalam kes ini bapa merupakan lelaki yang paling layak. Dia mendapat satu perenam (1/6) melalui fardh, kemudian anak perempuan mengambil bahagian mereka dan akhirnya bapa mendapat baki pusaka melalui ’ash0bah pula.
__________________________
1 Riwayat Bukhari (6351) dalam [Kitab Faraidh, Bab Pusaka Anak Bersama Bapa Dan lbu], Muslim (1615) dalam [Kitab Faraidh, Bab Berikanlah bahagian faraidh kepada yang layak].